Algemene Informatie over IJsland

ALGEMENE INFORMATIE

Het land

IJsland is een eiland van 103.000 km2, dus het is bijna drie keer zo groot als Nederland, terwijl bv. Spanje 4,9 keer zo groot is als IJsland. 23.800 km2 is begroeid land, en 64.500 km2 is niet of nauwelijks begroeid. IJslands hoogste berg, Hvannadalshnjúkur, is 2.110 m hoog. IJsland heeft de grootste gletsjers in Europa en 9 á 10% van het land is met gletsjers bedekt. Rondom de kustlijn, die 4.970 km lang is, vind je meer dan honderd fjorden en fjordjes, die meestal omringd zijn door groene, vruchtbare dalen. IJsland heeft ook meer dan 10.000 watervallen, en een enorm aantal hete bronnen. De beschermde natuurgebieden van IJsland zijn met elkaar ruim 16.900 km2 groot.

Energie

Omdat IJsland op de mid-Atlantische rug ligt, is het een zgn. "hot spot", met enorm veel geothermische activiteit. In de laatste twee eeuwen zijn dertig vulkanen aktief geweest. Doordat de aardkorst onder IJsland zo dun is, bevindt het bodemwater zich dicht bij de hitte van de vloeibare magma, waardoor er heel veel natuurlijk warm water in de bodem zit. Dit verschaft de bewoners goedkoop en milieuvriendelijk warm water, dat ook gebruikt wordt om de huizen op te warmen, en om zwembaden te vullen! Zowel het snelstromende water van de gletsjerrivieren als hete stoom worden gebruikt om goedkope en schone electriciteit te produceren. De electriciteit op IJsland is 220 volt, 50 Hz, en uw Nederlandse stekkers passen in de IJslandse stopcontacten.

Taal

De IJslanders spreken nog steeds de oude taal van de Vikingen, het oud Noors. Als de mensheid nieuwe dingen uitvindt en er moeten nieuwe woorden komen, worden die vaak uit oude IJslandse woorden samengesteld. Een televisie heet in het IJslands een "sjónvarp", wat letterlijk een apparaat betekent dat iets visueels uitwerpt. IJsland bewaart ook een andere unieke traditie: in plaats van familienamen worden patroniemen gebruikt. Als Einar bijvoorbeeld een zoon heeft die Pétur heet, dan is de achternaam van Pétur "Einarsson". De dochter van Einar, Margrét, heet Margrét Einarsdóttir. En als je Pétur in het telefoonboek wilt opzoeken, kijk je bij de P van Pétur.

Tijd

Ondanks de locatie midden in de Atlantische Oceaan, heeft IJsland de Greenwich tijd, het hele jaar rond. Er is geen aparte zomertijd. In de winter is het op IJsland één uur vroeger dan in Nederland, en in de zomer (als in Nederland zomertijd gehanteerd wordt) is het op IJsland 2 uur vroeger dan in Nederland.

Geschiedenis

De eerste vaste bewoner van IJsland was Ingólfur Arnarson, een Noorse Viking die in 874 nC zijn huis bouwde waar de hoofdstad Reykjavík nu ligt. In 930 stichtten de eerste bewoners één van de eerste parlementen ter wereld. Er werd een grondwet gemaakt, gebaseerd op individuele vrijheid, eigendom van het land en ingewikkelde regels over het erfrecht. In het jaar 1000 werd de op IJsland geboren Leifur Eiríksson (Leif Eriksson, die soms "Leif de Gelukkige" genoemd wordt) de eerste Europeaan die voet zette op het Noord Amerikaanse continent.
De oude Vrijstaat, die in de IJslandse Saga's beschreven wordt, bleef bestaan tot in 1262, toen IJsland zijn onafhankelijkheid verloor en zich bij Noorwegen aansloot. In 1380 werd Noorwegen, en daarmee ook IJsland, verenigd met Denemarken. Maar in 1918 kreeg IJsland zijn onafhankelijkheid grotendeels terug, en in 1944 werd de IJslandse republiek gesticht.

Politiek

Om de vier jaar kiezen de IJslanders een Parlement, het Alþingi, dat 63 leden heeft, uit de volgende partijen (verkiezingen 2021):
Onafhankelijkheidspartij: 16
Progressieve partij: 13
Links Groen: 8
Sociaal Democratisch Verbond: 6
Partij van het Volk: 6
IJslandse Piratenpartij: 6
Liberale partij (Viðreisn): 5
Centrum partij: 3

Uit het parlement wordt een regering samengesteld met 12 ministers. Er zijn ook om de vier jaar presidentsverkiezingen, en de huidige president, Guðni Th. Jóhannesseon werd in 2016 voor het eerst gekozen.

Het volk

Meer dan de helft van de ca. 380.000 inwoners van IJsland woont in of dicht bij de hoofdstad Reykjavík. De andere helft is verspreid langs de kust, waar veel vissersdorpen zijn, en in de landbouwgebieden van het lage land. Ongeveer 2,5% van de bevolking werkt in de landbouw en 2,5% in de visserij. In de industrie vinden 18,7% van de IJslanders hun middelen van bestaan, terwijl 75,7% in de dienstverlening werkt. De werkeloosheid ligt tussen de 3 en 4%.

Economie

Vis en visproducten zijn nog steeds van enorm belang voor de IJslandse economie, want ca. 40,6% van alle geëxporteerde goederen zijn visproducten. Landbouwproducten vormen 1,6% van de export, en 54,1% van de geëxporteerde goederen zijn industrieproducten. Meer dan een half miljoen buitenlanders bezoeken IJsland ieder jaar.

Gezondheid

De levensverwachting van de IJslanders, ca. 84,1 jaar voor vrouwen en 80.9 voor mannen, is één van de hoogste ter wereld. Er is een goed functionerende gezondheidszorg met moderne ziekenhuizen. Slechts ca. 2 op de 1000 babies worden dood geboren.

Geloof

De nationale kerk van IJsland, waar ongeveer 60% van de bevolking toe behoort, is Evangelisch Luthers. Behalve de vele Lutherse kerken in Reykjavík, is er een Rooms Katholieke kathedraal waar elke zondag een mis wordt opgedragen. Er is vrijheid van geloof op IJsland, en veel van de religies van de wereld zijn op IJsland ook vertegenwoordigd.